“O liaba mai nona, betta groazez maul dar hatt!” Alz khinn, gerift att disan toal von stördjele, hånne hèrta lugàrt in khopf untar in laila von pett, machante fenta zo vörtame zoa zo macha kontént moin tatta, umbrómm dar hattz kontàrt asó schümma. I pin gest ummaz von sèlln khindarn boda gloam lai in sèll bosa seng pitt soin oang. I, an bolf, in moin khurtzan lem, hånnen nia gehatt gesek, asó hånne gemunt azzar sai eppaz azpi dar ork odar dar basilìsko, inventàrt von groazan zoa zo macha di vort in khindarn. Djardar spetar, moine altn håmme gevüart z'sega in zoo von Alpm ka Innsprukk, un sèmm hånnese gesek dalbònn, vor da earst bòtta: di bölf. Ma di sèlln, mearar baz machan di vort, håmsa getånt ånt, sèmm inngespèrrt inan zou azpi hunt. In da sèll zait, zoa z’sega an bolf in ünsarn beldarn, hattma gemöcht soin trunkhant, azpi dar sèll maséttnar von an åndarz gekhennatz stördjele. Defàtti di bölf in di Alpm soin gest auzgestorbet daz spetarste sidar di djardar ’70 von vorgånnatn djarhundart. Est però di bölf soin gekheart aft ünsarne pèrng. Sa sidar ettlane djar boaztma vonan khnopf bölf boda lebet afti pèrng vo dar Lessinia. Di bölf soin guate loavar boda khånen gian vor tang åna zo vrèzza un åna zo darmüadase. Vor se, vo dar Lessinia fin da auvar ka üs iz lai a khurtzar bege. Vor a djar hattmase abegenump pittnar fototrappl in di beldar untar in Veréna, un vor an månat hattmarar gesek zboa afti saitn vo Kamporùf gian nå in bege zuar Vesan. Az dise zboa soin mastscho un femena, in summar magatnda rivan a par bölfla darzuar un palle magapar håm a gåntza famìldja bölf aft ünsar hoachebene o.
Åndarst baz di perdar, boda vrèzzan alla dar sòrt, di bölf soin lai vlaischvrèzzar. None un diarndla però håm nicht zo vörtase: dar bolf vrizztze lai in di stördjela vor khindar. ’Z iz defàtti a timmegez vich bodase vörtet von mentsch un inkéat lai baldarz sik. Ma di schavar un baké vörtnse vor soine öm un goazan. In di lestn sim djar, sidar dar bolf iz gekheart in ünsar redjóng, soinda khent gevrèzzt umme di 70 vichar. Di redjóng zalt in baké in vèrt von anìaglaz vich boda khint gepòkht von an bolf odar per, ma lai azta iz khent getånt allz baz da hatt z’soina zo schütza ’z schaf. In di Sbaitz, bodada lem vil mearar bölf baz da ka üs, di baké sa sidar djardar stèlln å schavar zo hüata di vichar, azpi ma hatt usitàrt dise djar, un zoünen inn di etzan zoa zo schützase. Ma in di Sbaitz di öm un goazan etzan daz meararste in tal, da ka üs anvétze giansa au fin afti krötz, un sèmm luanen au zoü iz malaméntar. Di birtn o vörtnse ke di fremmegen magatn neméar khemmen aft ünsarne pèrng peng in bölf. 
Vor daz sèll di katzadör böllatn soin frai abezoschiaza di bölf, ma ditza in Beleschlånt, azpi in da gåntz Euròpa, iz streng vietàrt. In hornung in di Konferéntz Stat-Redjóngen ka Ruam izta khent diskùtart a naügar piåno vor di bölf, boda prevédart in zèrte kase abezoschiaza di bölf, azza khemmen z’soina kartza vil, ma disar piåno iz sa khent vorschóbet zboa vert umbrómm di feroine von natùrschützar håm gètt kontro. Sa haltn au ke di bölf soin bichte vor di natùr, umbrómm sa vrèzzan ’z gebillt boda åndarst schedeget in balt, az khint z'soina kartza vil. Di katzadör anvétze khön ke ampò di bölf boda lem da ka üs soin bastàrde, halbe bolf halbe hunt, un vor daz sèll beratz nèt schade abeschiazanse. In Ultental/val d'Ultimo vor biane tang izta khent gevrèzzt an öbe un an earstn hattma gètt di schult in bolf. Ma di analisi von gespòbla håm gezoaget ke ’z iz nèt gest dar bolf, ma a hunt, furse ummandar von sèlln boda zèrte laüt djukhan auz von auto nå in bege balsa gian atz mer. Azpi ma sek, soinda khummane znichte vichar, solo znichte laüt. An lestn bartaz stian nicht åndarst baz gebénenaz zo toala dise pèrng pinn bölf, azpida håm getånt ünsarne altn vor tausankh djar. In di natùr izta platz vor allz bazda lebet, nèt lai vor daz sèll boden gevàllt in mentsch.

Paolo Pergher