Schauge boda iz gånt zo geriva dar Kristianèsimo: “Sèmm sekmaz, an alta gevånk panaran hånt pittnan khinn afti stèpfln vodar kirch, un zbisnen dise zboa soinda alle di åndarn relidjóngen un filosofìe”,…. börtar von Nietzsche khött fra imen un soi tschell. Haltante vorå in oang di gröazarstn relidjóngen azpe dar Ebraismo, dar Induismo, dar Buddismo, dar Islam, est schaubar å alùmma daz sèll boda iz vürként in Kristianèsimo. Dòpo allz daz sèll, boda ’z mentsch izzen übargelékk atz geglóaba, in nöunhundart (’900) iz nètt vürkhent, est alle soinen ågestèllt an pensìaro vor se sèlbart. Bar soin pasàrt vodar altn Èra von Visch afta sèll naüge Èra von Acquario. Bar soin pasàrt vonan Kristianèsimo gemercht vo San Pietro afnan söttan gemercht untar San Giovanni. Ma, allz ditza gehöart zuar dar New Age, a bolknen vo pensìaro, boda vorhoazt un gitt untar in månn ke innzalt hattar eppaz no abezodekha un ke bar bartn khemmen hèrta gröazar alle panåndar innbene.
In disan groaz khübl vo idèe N.A. izta a khorp gemacht azpe a nètz, a nètwork boda alle dise khnöpf laüt mang nemmen toal, bèkslante auz, un haltante au naüge idèe un mòde. ’Z iz a ståmp, boda allz iz relatìv, niamat hatt di gebàrot in di hent, alle biar innzalt håm an Gottar Hear, gesek azpe a glòstar nå zo darbékha auz; dizta iz mearar gehöart in di bèlt von laici. Dar Gott iz a gaist kòsmiko. Di sünt iz a beata boda bart khemmen durchpasàrt vor üsåndre in di zaitn boda bartn bèksln. Di N.A. hatt gehatt soine burtzan in XIX djarhundart un soi spur hatt geglentzeget daz mearaste di lestn 10 un 20 djar von XX djarhundart; dar karma iz eppaz boda khint vil nomenàrt genump her von Indie un vil vert interpretàrt in åndre mòde. Di khirchan, antånto soinse auzgeleart, un di djungen soinse gehaltet ar a bege. ’Z parìrt ke dar Kristianèsimo izzese gebèkslt in di zait. Bo soinsa nå zo giana di kristié? In dise lestn 100 djar, furse an drukh un an slånkh hatt ågevånk in di djar 60 un in di djar 70 benn di laüt von lentar soin gånt in di stattn zo leba. Ditza iz vürkhent sovl in di stattn azpe in di khlumman lentar, azpe in di teldar, benn sa soin gånt panåndar pitt åndre laüt in alle di pöst zo arbata, un nètt vor lest di khindarn in di schualn, dise beratnz di none in tage vo haüt. Un dar ’68 iz gebakhst, a bèlt offegetåntze alla inan stroach, boda hatt geloaft kartza bahémme. Ma, est da o alle höarnse alùmma, alle böllatn pintn pitt eppàrummaz, alle bölln soin protagonìstn, alle böllatn håm an ur air auvar von presòu, sovl azta di seal berat nètt gepuntet in laip azpe z’håm pensàrt di gnostici. Ma gianante vür asó höarsto ké eppaz hebatar gemenglt, un azpe ’z khinnt vür durch in India süachsto an naüng maistro, an guru. Her vodar abassait vodar bèlt håmda geplast naüge bintn, a gemìscha vo geglóaba un ploaze naüge börtar. Vorgèzzpar nètt ke di mearstn laüt bodase höarn nåmp disan naüng moviméntn vo relidjóngen vo khlumma håm gekhennt in kattòlische katekìsmo un est vénnensase zo haba squase zboa relidjóngen pezzar khött, mearar geglóaba. Ummana boda schauget zuar dar natùr un anåndra zuar in hümbl.
Di natùr sèlbart gitt in anìaglaz sachan boda ziaget in atn afti bèlt soi zait zo borta, zo leba un zo stèrba pitt soi gegàistra durch in lem. Disar khlång vor a migele zait parir eppaz naüge, ma in a modèrnega bèlt allz khint bidar zo soina allz übresch. In di lestn djardarhundart di filosofìa hebataz geböllt lirnen ke di relidjóngen beratn auzgestorbet alle. Zo reda vo relidjóngen beratz azpe zo giana in a groaza valìs vo idèe boda vil håmse gerüaft “dar oppio von laüt” gesek von Karl Marx, odar “dar gröazarste nervósate beata” vor in Sigmud Freund. In Kristianèsimo azpe in Islam ’z mentsch iz hèrta khlümmadar baz soi Gott. In ünsar Europa boda dar progrès un allz daz modèrn von lem hatt gevånk zo haba platz, bait saibar, von pensìaro vodar Teosofia boda böllat pintn alle di relidjóngen springante ’z gelìrna von Islam un von Kristianèsimo, sidar tausankh djar haltante guat in gaist innzalt vonan anìaglaz mentsch. Bar håm hèrta mångl eppaz zo bèksla, un ditza iz vürkhent vor di relidjóngen o. Di hent von månn, in di stòrdja håm gelazzt an tritt in di zait, un niamat mage vornìchtn di pildar von gröazarstn malar vodar stòrdja in Beleschlånt afti kunst kristiåna sidar zboatausankhar djardar; da di khirchan soin di pestn musèe afti bèlt; schauge a Roma, Firenze, Venezia. Ber bill bizzan, bia schaugata auz di kunst kristiåna gesek asó haüt zo tage azta a malar mochat vèrm a pild pittnaran ungerivata varbe?
Alle mang gloam bazza bölln, ditza iz sichar, un ke di bèlt iz khent allz ummaz o, un ke di laüt mövarnse ummar pa bèlt pitt soinar kultùr un geglóaba o un bart hèrta vången mearar vuaz. Alle habar no gesek afti glesar von boténg, korse vo 100 tipe, yoga, medisìn alternatìv, röasla in trupfan, allz vorhoaztaz a khlumma stükhle zo macha auztraim pezzar ’z lem. Un benn ’z lem riftze, ditza iz vürkhént dise djardar o hattma gehöart ké da håm geredet insinamài pittn haìlegen sealn von toatn. Kissà ber ’z hatten respùndart in sèlln vo alóra, un in dise bodaz tüan haüt zo tage? Asó azpe berda geat zo nèmma in rèpetze ka dar bizzaren vodar glassan bala, berda lest di kartn, oròskope, süachan bidase mövarn di planétn un di stèrn, trizzlt attn nazz tau zo ziaga enerdjie auz vodar earde, barme hent pitt enerdjie, gloam azta di khnottn håm lem, un asó vürsnen. Ditza geglóaba khint her vo bait, un macht toal vo dar schual vodar Società Teosofica boda sik di Helena Blavasky, di Alice Bailey un di Annie Bensant baibar boda håm gesent ’z geglóaba von Vangelo Acquariano auzgètt in Mèrika in 1908. A gehèkklaz geschraiba pitt khumman grunt, un khumma vèrt vor di kristié. Vor se Gesù Kristo alz pua iz gånt a bòtta in India un dòpo in Egitto un iz khent asó a halbar striù. Dar Blavasky mochparar di bandìara von hümblring pinn varm gekheart, getrakk ummar bobràll…...pitt ploazez gekhöda, in un auz vodar khatòlische bèlt.
Benda dar Rudolf Steiner o izzese auzgezoget vo disarn schual hattar geprenk zuar di antroposofia un vo sèmm izta auzgånt a rais vodar relidjóng gemischt pittar katòlische kirch, gloabante in di reinkarnatzióng. Alle mang nützan di Bibbia, ma benn ’z gelésa khint augemischt azpe in di movimént von afriké/brasilié rütschpar in sincretìsmo. Asó azpe khön ke, di englndar soin azpe dar Gott odar rüavan di muatar earde Gott.
Kurdjósat iz gest a bòtta a khinn zbisnen ’z gepéta vonan mantra anvétze baz zo pitta “åndarst” hattz ågerüaft Gesù. Bidar anåndra bòtta, kemmante auz vo miss inan sunta mòrgan hattma gesek a khüttle laüt in a bis ågelegt pitt baizan bombàs zo pitta an enerdjia. Asó habar pensàrt, konfùndarbar nétt in Hailige Gaist pitt dise enerdjie. Belar gaist iz gest innzalt in di khirch? In sèll bobar håm gepetet, un dar sèll auzzalt belar iz? Èkko ditza iz eppaz boda vil vert pasàrt, ké rüavan bia du billst in alle di relidjóngen enerdjia odar Hailige Gaist iz hèrta daz sèll. Gesù Kristo sèlbart in di relidjóngen post-Kristianèsimo, esempio di Testimoni vo Geova iz gesek azpe a normàlegar månn, un in dise moviméntn khinta vür eppaz gelàich, vor se schaugetar nètt auz azpe dar sunn von Gott. Dise moviméntn soin gebortet ummar pa bèlt boda soin gest di krise ekonòmike azpe vor di Mormü, benn di bèlt iz pasàrt von vèlt afti indùstrie. Un asó soinsase gespèrrt pensàrante ke seåndre alùmma soin da uantzege khirch von Gott. Filosofìe, naüge un alte moviméntn boda håm gemacht soi zait, asó durch in Mèrika rensa sa vonaran Next Age. Bidar, ploaz maistre anåndra bòtta, bidar allz zo nemma zo hent, niamat boda rastet, alle bartn bölln håm bidar ’z recht. Allz bidar bart loavan.
Antånto da in Beleschlånt in dise lest zaitn a stokhatz kantzüle schèllt afti radio: “Occidentali’s Karma”, ma furse asó stokhat schaugetz nètt asó auz daz sèll gesìnga von sèll naråntzate gerüstate månn. Khennen di laüt bodo hast ummìnum seånka azza soin azpe dar sånt von desèrt in bint machtze hèrta raich. ’Z steat in alln üsåndre pitt resóng offetüanaz in lem pitt åndre laüt, übarlegante ke ma mocht süachan zo tüana allz daz peste, berda gloabet in di resurektzióng azpe di kristié, berda gloabet in di reinkarnatzióng, zornìrante un haltante, almånko gloabe vo miar auz, daz sèll bodadar håm gelirnt doine altn………...un da sèll alta böllate soin i pitt moindar nevóda boda no …....a bòtta tretet in innzogiana inaran khirch.  

A.G.