Di Sait Vo Lusern



21/10/2016
()

BALDA AÜR LAIBELE BART REN PINN DOKHTUR

Naüge tèknolodjìe



La tecnologia ci renderà liberi? Sicuramente questo era uno dei grandi sogni dell’umanità.
Oggi sono tante le voci che si alzano per denunciare una forma di dipendenza dalle tecnologie, quando non di controllo a distanza delle persone. L’ultima frontiera sono gli indumenti medicali, che permettono ai medici curanti di avere in tempo reale importanti dati sulla salute di chi li indossa.

Ünsarne altn boda soin gest gebont, in khemman dar herbest un dena dar bintar, zo leganen å a bollaz laibele untar dar foat, bartnen sichar nia soin impitet bazta berat vürkhent in kau inan tage. In bintsche djar ünsar bollan laibele bart nemear gian guat zo haltanaz auz von vrost, nò, åntze, dar sèll bart soin njånka dar lest aufgabe boz hatt. Di untarfranéln bartn nemear soin gemacht pitt boll zo halta barm, ma pitt naüge ven un vor gåntz åndre ziln. Di naüng tèknolodjìe, defàtte, bartn zuargem in an ainfachegen laibele zo nemma au gerade allz bazta ågeat ünsarn laip: 'z gemèkka von hèrtz, 'z geziaga von atn, di temperatùr, ma nèt lai, ’z bart soin guat zo schikha alle dise date gerade ünsarn dokhtur.
Dar dokhtur asó mage seng aniaglan minùtt bia bar stian, siånka azpar soin vort bait kilométer, magare in an åndra statt, un parsìn in an åndarn kontinént. Åndre medisìaparètt, “åzolega”, hèrta drinn in an laibele, bartn soin guat zo mèzza in kolesteròlo, in zükkar un in drukh von pluat, asó makma vorhintarn in hèrtzinfarkt, in ictus un insanamai zèrte krèpz.
Ma azma steat afta daz sèll boda iz geschribet in “Wearable Technology: The Future of Fit” vodar Boston Company Asset Management in di djar boda khemmen bartnz soin di firme boda gem arbat in laüt, sèlbart, boda bartn machan åleng soin ingestèlltar dise laibela, ’z izta khent geschètzt ke vor ’z djar 2018 bartnsa soin schiar zboa mildjü di arbatar å pinn midisìlaibele gètten vodar firma bosa arbatn. Ma bill asó haltn draugeschauget aftz laüt boda machan arbatn gåntz streng, boda håm in di hent ’z lem vo åndre laüt, azpe vüarar vo aroplé, kirùrge odar soldàn in kriage. Dise naüng tèknolodjìe khemmen gesek azpe eppaz boda doi firma draugittar aftz gèlt bodadar zuarsteat sovl azpe ’z berat an auto, a hånttelefón odar a tablet. ’Z laibele boda khütt diar un doin dokhtur bia du steast, bart khemmen z’soina eppaz gåntz normàl un bart sichar bèksln ’z lem, saiz vor bem 'z bartz åleng, saiz vor di dökhtür, un vil barta bèksln vor di khrånkhhaüsar o: ma bart soin vil mindar boherbéget lai z’sega bia ma steat, ombrómm di dökhtür mang seng allz lazzantede dahuam un schaugante affon komputer, odar affon hånttelefón bobràll bosa soin, bazta khütt doi laibele.
Sichar berda trakk ’z medisìlaibele mage nemear machan fenta z’soina khrånkh zo nemmanen an tage frai, ombrómm da khemmatnz zo darvera alle lai gerade. Un ditza berat nèt schümma. Dise soinz di modèrnegen zaitn, pezzar odar letzzar? Vor est boazparz nonet, bar bartn stian z’sega.
Andrea Nicolussi Golo

 

Trentino, Di Sait vo Lusérn, venerdì 21 ottobre 2016
BALDA AÜR LAIBELE BART REN PINN DOKHTUR