Di Sait Vo Lusern



21/10/2016
()

DAR HÖACHARSTE IN EUROPA

L’Avéz del Prinzep è l’abete più alto d’Europa: ora è un’attrazione



Esiste nel nostro continente un catalogo di alberi monumentali – l’European Trees – che, assieme al disciplinare forestale nazione, tutela e preserva questi giganti della montagna. Nella lista, al primo posto, si trova il famoso Pez del Prinzep che con i suoi cinquantaquattro metri di altezza, sei di circonferenza e duecentotrenta anni di vita ben portati, si aggiudica il primato di abete bianco più alto d’Europa.

Boaztarz ke in Europa izta a dokumént boda haltet gezelt alle di èlbar von lentar, daz earst von alln di eltarstn un höacharstn? Daz schümma iz ke sidar biane zait a tånn vodar Zimbar Hoachebene iz vürpasàrt alln un iz gerift finn in earst platz: ’z iz dar “Pez del Prizep”, di tånn boda iz nidar a Malga Laghetto, nåmp dar hülbe. Di tånn iz hoach viarunvürtzekh mètre, bait schiar sèkhse un hatt opp un zua zboahundartundraizekh djar. Vor biane zait dar “Pez del Prinzep” izzese darkrånkht: di vichela von balt håm ågiheft zo vrèzzanen di burtzan un di tånn hatt ågiheft zo darvaula. Di forestél però håm lai gebarnt ke eppaz iz gest no zo sutzédra un alóra håmsa ågeheft z’arbatada drå machante au a gàbia gåntz umminùm zoa azta di vichar mangda nemear gian zuar. Darzuar izta khent augemacht a gåntzar sosténjo zo haltanen geradeau. Ma ditza iz nètt allz: allz umminùm ’z soinda khent augemacht zoü un staigela zoa azta di laüt mangen gian z’sega un zo fotografara åna zo tüananen bea. Di tånn hoazt asó umbrómm dar tòkko balt bodase vinnt dar albar iz gest vodar famildja von Nicolussi Principe. Epparummaz khütt però ke di tånn hoazt asó umbròmm, in ar bòtta, hattma usitàrt schenkhan di pestn èlbar in pürgarmaistar vo Lusérn, boda in di sèlln djar iz gest a Nicolussi Prizep. An åndra tånn o però machtse sichar khennen afta Zimbar Hoachebene: in balt vo Villa Ziler atz Lavròu, nåmp dar kirch, izta an albar – nètt asó groaz azpe dar Pez del Prinzep ma nå de bege zo kressa hèrta mearar – boda, balda iz gest ’z kriage, iz khent halbe argeschlakk vonar granàtt. Di tånn iz nètt gestorbet ma si hatt sogitàrt zo kressra aubart auzdjukhante sinamai zbölf naüge raisar boda haüt soin groaz azpe a normalega tånn.
Dise zboa èlbar soin zboa monumentn vodar Zimbar Hoachebene boda, panåndar pinn fört von kriage, håmsan duch gemacht alla dar sòrt: ’z bèttar, ’z kriage, di laüt, di groazan arbatn nidar a Laghetto in di sèchtzegar djar un vil åndarst bodase håm gemacht innschraim vor rècht in libar vodar stòrdja vodar ünsar earde, da Zimbar Earde.
AvT

 

Trentino, Di Sait vo Lusérn, venerdì 21 ottobre 2016
DAR HÖACHARSTE IN EUROPA