Naüge studie schürn aftaz alt gestràita zbisnen in tschelln von khatzan un in tschelln von vögela. Di khatzan vrèzzan di vögl. Da håmz hèrta getånt un bartn gian vürznen zo tüanaz; fin azta ?z vich iz gesùnt un fin azmaz latt gian ummar àuzzàllt, soi natùr iz da sèll zo katzara di vögela. Khött ditza, iz djüst vorsanen biz iz guat lazzan gian ummar di khatzan frai un bebar nèt furse schöllatn eppaz tüan. In tschelln von vögela gevàlltz bintsche seng gevrèzzt di armen vìchela von khatzan, se böllatn azmase haltatat hèrta ìnngespèrrt dahuam. Di tschelln von khatzan att' åndar sait vörtn an groazan schade, azma allz in an stroach stólatet in khatzan di fraihait zo mövraze bia da bölln un bia da soin hèrta gebést gebont. 
Ditza iz genùmma vor a par schentziètt in Ingilterra, zo studiàranen auz ditza sachan pezzar. In dise tang håmsa pubblikàrt, bazza håm auzgevùntet. Di schetziètt soin gånt in zboa khlummane lentla un håm någesüacht aftz zirka hundart hauskhatzan, zoa zo darvéra, bosa gian un biavl vìchela da vången darpài, bàlmaze latt gian auz von haus. Azma auzbetart di nümmar vor da gåntz Ingilterra, boda hatt zen milldjü hauskhatzan, venntma ka da töatatn 275 milldjü vichar atz djar, untar disan, 55 milldjü soinz vögela. 
Dena pitt disan nümmar soinza gånt kan patrü von khatzan un håmen gevórst, bisa est furse böllatnsa haltn inngespèrrt soine schaschin... Di meararstn håmsan nèt geböllt bizzan. Åntze, vor se iz nå dar natùr, azta soine khatzan vången eppara vich; a normàlegar toal vo dar natùr un khumman problèma.
Di djornél però soinen nèt gelatt inkian okasiong zo macha polèmika: bele håm geschribet von armen vögela, un bele von armen khatzan. Bar iz, ke sovl hauskhatzan, boda soin ummar in ta' vo haüt, gelatt alumma magatn nia übarlem in natùr; un di billn, boda magatn nemmen in platz beratn nia asó gesùnt az be di sèlln bódada soin haüt, khémmante gevüatart vo soin patrün un kuràrt von veterinàrdje azpe laüt, balza darkhrånkan. 
Ma anléstn, iz pròpio eppaz, boma da möcht draustraitn? Mùchbaraz veraménte vörtn, ke in an tage, ünsarne hauskhatzan bartn håm àuzgevrèzzt alle di vögl vodar bèlt, àzbarda nicht tüan?
Però 'z iz nèt appaz bomada schöllatet draulachan kartza vil, umbrómm asó eppaz iz no vürkhennt, nèt da ka üs, ma aftz zèrte inseln, boda nia håm gehàtt gelébet khatzan, fin azta éppara mentsch iz gånt zo tràgaze sèmm. Di vögl sèmm håm nia gehàtt gelìrnt zo vörtase von khatzan. Asó, balden a khatz iz någånt, anvétze baz zo inkiana bahémme, di vögl soin gestånt vest, bosa soin gest, guat vor in pauch vodar khatz, mèchte letz vor in vogl...
Est da ka üs, ?z sachan iz allz åndarst; ünsarne vögl stian nèt vest zo paita, azta khemm di khatz zo vrèzzase. Ma hatt Defàtte darvert vo åndre studie, boma hatt gemàcht, ke haüt alméno in Europa gittz khumma spètsche vogl drå auz zo krapàra peng in hauskhatzan. Vil mearar parìrtz z'soina asó, ke vil dar sèllnen vögl, boda gian zo gerìva drinn in pauch vo naran khatz, soin alt, sbach odar khrånk; un àztada dunque nèt berat di khatz zo vrèzzase, darbischatze behémme éppara vuks odar podjaràkk odar adiritura di lince.
Gesék allz ditza, belz beratz est daz djüst sachan zo tüana? Spèrrn inn alle khatzan odar lazzanse gian ummar bobrall? I khödat, ne ummaz un ne daz åndar, ma vil mearar: auhöarn z'stràitada drau, un magare lazzan azta di natur venn soin bege sèlbart.
Armin Cont